پایگاه خبری ایستانیوز
کد خبر: ۲۵۶۲۲۵ - تاریخ انتشار: ۱۳۹۷/۶/۷
»

سیگار کشیدن زنان ،تابو شکنی و مرد ستیزی است یا میلی طبیعی و فیزیولوژیک

حورا خاکدامن /روزنامه نگار
ایستانیوز:آیا سیگار کشیدن در عرف جامعه نوعی اعتیاد تلقی می شود یا خیر؟ در صورتی که پاسخ منفی است عکس العمل شما درباره سیگار کشیدن مادر ،دختریا خواهرتان چه خواهد بود؟
 آیا   برخورد و قضاوت  ما  نسبت به زنان سیگاری در مقایسه با مردان  سیگاری یکسان  است  ؟ آیا رفتار زنان سیگاری نوعی تابو شکنی متصور  می شود یا میلی طبیعی و فیزیولوژیک  همانند مردان؟ این ها سئوالاتی است که ممکن است   در مواجهه با سیگار  کشیدن زنان و دختران که  اخیراً سیری بشدت صعودی در جامعه  پیدا کرده مطرح باشد. در این باره دکتر عباس محمدی اصل جامعه شناس ،پژوهشگر جنسیت و مدرس دانشگاه در کتاب خود تحت عنوان  "اعتیاد زنان " به بررسی گونه های اعتیاد زنان پرداخته و سیگار کشیدن را  به عنوان یکی از شایع ترین گونه اعتیاد در بین دختران نوجوان ،زنان میانسال و مسن   بررسی نموده است . در کنار این بررسی سعی شده  دیدگاه های  فردی و چالش برانگیز نیز  مطرح گردد تا  نتیجه گیری  بحث بر عهده علاقمندان به مقوله های اجتماعی در زمینه  سیگار زنان  گذاشته شود.
در تبیین نظری اعتیاد زنان در این  کتاب الگوهای معتاد شدن و مصرف مواد مخدر و ترک اعتیاد زنان بر اساس مقوله  طبقه ،قومیت ،اشتغال ،تحصیلات در مقایسه با مردان   اینگونه بررسی  گردیده که   مردان برای تفریح و کسب لذت جنسی بیشتر به اعتیاد روی می آورند و زنان عمدتاً از روی غم و غصه به این کار مبادرت می ورزند .بخشی از این  رفتارهای اعتیادی مستقل و بعضی توام با رفتارهای دیگر نظیر سرقت و قمار و تن فروشی به منصه ظهور می رسد . رفتارها و تاملات زنان معتاد بسته به مواد مصرفی مخدر و امکانات آنها یکی نیست و نمی توان همگی را به یک چوب راند و نسخه واحدی پیچید. این رفتارها بسته به سن و قومیت و تربیت فرهنگی یا اشتغال و رفاه و احساس نابرابری و بی عدالتی اجتماعی خصائص متمایزی می پذیرند . اعتیاد زنان گستره وسیعی از استعمال سیگار و الکل تا مواد مخدر و روانگردان را شامل می شود و غالبا با قمار و تن فروشی و انحرافات دیگر ربط داده می شود. در حقیقت واکنشی به اجبارهای اجتماعی و راه گریزی از ستم های مردانه است که در این صورت حل اعتیاد آنها در گرو حل نابرابری روابط قدرت می ماند.زنان از سیگار کشیدن برای همذات پنداری با مردان یا استفاده از جاذبه های جنسی آن یا ابزاری موثر برای کنترل وزن سود می جویند. مقبولیت اجتماعی نیکوتین بر خلاف مواد غیر قانونی مانند کوکائین یا هروئین بواسطه نابرخورداری از انگ اعتیاد نزد زنان بیشتر است .قابلیت وابستگی بالقوه به نیکوتین متاثر از افزایش کارایی ،حال آمدن ،کاهش اضطراب ،دسترسی آسان و کم هزینه بودن و مقبولیت اجتماعی است که در فرهنگ ظاهر گرایی نشانه مترقی بودن است. دختران نوجوان 16-12 سال  ،زنان در معرض فقر و خشونت و کم سوادی ،ناهمجنس خواهی اجباری و هواداری حقوق برابر  بیشتر به سیگار گرایش دارند.زنان مجرد بالای 35 سال ممکن است سیگار کشیدن را بیشتر جایگزین شریک زندگی بدانند.معمولاً زنان بیشتر از مردان از سیگار کشیدن برای مقابله با کج خلقی هایشان سود می جویند و احساس رضایت می کنند. بیوشیمی نشان داده نیکوتین ناشی از اسنشاق دود توتون و تنباکو به لحاظ تحریک دوپامین و سروتونین انتقال دهنده عصبی در مغز حافظه بلند مدت را افزوده و انجام برخی وظایف را ساده می کند. حساسیت شیمیایی و رفتاری زنان به نیکوتین بیش از مردان است و بدنشان دیرتر آن را هضم کرده و می سوزاند . در گذشته  اعتیاد در مراحل جاافتادگی زنان رخ می داد . اما امروز شاهد افزایش  روزافزون تعداد دختران جوان به اعتیاد در پاسخ به تغییر نقش های جنسیتی در جامعه هستیم. دختران نوجوان از اعتیاد برای صیانت ذات در برابر مخاطراتی چون فقر و تبعیض ها و بی عدالتی های جنسیتی در جامعه  و یا واکنش از حس نارضایتی در تغییرات ظاهری بدن که منجر به افسردگی و تلقی منفی از خود می باشد. اما  تجربه زنان میانسال با زنان نوجوان و پیر بسیار متفاوت است. تغییرات فیزیولوژیک  و ظاهری در آغاز روند پیری ،یائسگی و از دست دادن توان باروری ،نوسانات هورمونی ،تغییر ارزشگذاری فرهنگ جوانخواه از عوامل استرس زا و ایجاد احساس بی ارزشی در آنها است .زنان مسن تمایل زیادی به  گردهم آوردن دوستان و خانواده برای رهایی از  احساس تنهایی ، مال اندوزی یا مطالعه و یادگیری برای رفع احساس بی ارزشی پیدا می کنند  که در برخی موارد اعتیاد جایگزین این رفتارها می گردد.همچنین بروز مشکلاتی مانند از دست دادن شغل ،طلاق عاطفی یا حقوقی و ستاندن  فرزندان  نیز بی تاثیر نیست. اعتیاد در زنان میانسال ممکن است آنها را در مضان اتهام ضعف اخلاقی ،سست عنصری و بی بند و باری قرار دهد. در حالی که اعتیاد ز نان مسن  آنها را به ضعف اخلاقی و بی بندوباری متهم نمی کند. در این دوران اعتیاد  اغلب با  سو مصرف داروهای آرامبخش و مسکن بصورت اپیدمی و نا مرئی آغاز می شود. وجود  فرهنگ جوانخواه در جامعه که پیری را منشا  بیماری ،مرگ و از دست دادن معنا در زندگی می داند  نگاه منفی  را در مورد  زنان مسن بوجود می آورد به گونه ای که آنها را به بهانه  قدیمی زندگی و فکر کردن  طرد می کنند . در مجموع وقتی زنان مسن با ترکیبی از تبعیضات جنسی مواجه می شوند به احتمال زیاد  اعتیاد در صدد کمک به رفع مشکلات خویش بر می آیند. بطور کلی دربررسی جامعه شناختی   دلایل اعتیاد یا سیگار کشیدن  زنان و مردان اینگونه  اشاره گردیده که  مردان برای تفریح و کسب لذت جنسی بیشتر به اعتیاد روی می آورند و زنان عمدتاً از روی غم و غصه به این کار مبادرت می ورزند. معمولاً زنان بیشتر از مردان از سیگار کشیدن برای مقابله با کج خلقی هایشان سود می جویند و احساس رضایت می کنند . فارغ از  دیدگاه های جامعه شناختی  و جنسیتی مطرح شده در این کتاب نقطه نظرات متفاوت و کاملا متضادی  در نگاه جنسیتی به مقوله سیگار کشیدن وجود دارد  که نشان می دهد سیگار کشیدن مردان تنها نمی تواند برای تفریح یا لذت جنسی باشد و یا برای  زنان بدلیل سرخوردگی یا کج خلقی بلکه می تواند میلی طبیعی و فیزیولوژیک فارغ از هرگونه نگاه جنسیتی باشد. همچنان که  بیوشیمی نشان داده نیکوتین ناشی از اسنشاق دود توتون و تنباکو به لحاظ تحریک دوپامین و سروتونین انتقال دهنده عصبی در مغز حافظه بلند مدت را افزوده و انجام برخی وظایف را ساده می کند. در این باره  تحقیقات علمی و دیدگاههای فردی نویسندگان و افراد معروف نیز مطرح شده  که به معنای تایید عادت سیگار کشیدن نیست  بلکه  هدف طرح دیدگاه های متفاوت و چالش برانگیزدر مقوله سیگار کشیدن زنان در قالب  عرف اجتماعی است .
دیدگاه های متفاوت 
همانطور که اشاره گردید فارغ از  دیدگاه های جامعه شناختی  و جنسیتی مطرح شده نقطه نظرات متفاوتی نسبت به مقوله سیگار کشیدن وجود دارد که نشان می دهد سیگار کشیدن مردان تنها نمی تواند برای تفریح یا لذت جنسی باشد و یا برای  زنان دلیل سرخوردگی یا کج خلقی و سیگار کشیدن از روی  احساس لذت یا سرخوردگی در زنان و مردان یکسان است   و چه بسا  می تواند میلی طبیعی و فیزیولوژیک فارغ از هرگونه نگاه جنسیتی باشد .
مثلاً در شعر نو  می خوانیم :"در پشت شیشه های نخستین اشکوب، سی دختر جوان سیگار زیر لب، با دقتی شگفتی آور، دنبال می کنند  ارقام سبز را."
یا:"مرد بغض نمیکند . . .مرد گریه نمیکند . . .مرد نمی شِکند . . .فقط سیگاری روشن میکند و آرام و بی صدا لابلای دود و شعر میمیرد . . ."
 
طرح : حورا خاکدامن
 
یا :محمود دولت آبادی نویسنده شهیر ایرانی در رمان "سلوک" سیگار کشیدن را چنین توصیف کرده است:"پک زدن به سیگار هیچ معنایی ندارد الّا نوعی لجاجت با خود،و حتی لجاجت در تداوم ِ نوعی عادت. عجیب ترین خوی ِ آدمی این است که می داند فعلی بد و آسیب رسان است، اما آن را انجام می دهد و به کرات هم. هر آدمی ، دانسته و ندانسته ، به نوعی در لجاجت و تعارض با خود بسر می برد ،و هیچ دیگری ویرانگرتر از خود ِ آدمی نسبت به خودش نیست."
یا :یکی از لذت های زندگی فروید سیگار کشیدن بود. یک بار که دید پسرش سیگار را رد می کند، به او گفت: «پسرم، سیگار کشیدن یکی از بزرگ ترین و ارزان ترین لذت های زندگی است و اگر از همین حالا تصمیم به نکشیدن داری، تنها می توانم برایت متاسف باشم!» 
یا :«پیتر اشلی» در یادداشت خود برای «هافینگتون پست» می‌‌گوید «ادبیات در دود آبی تنباکو پوشیده شده است». این را او که خود دستی بر قلم دارد، به نویسندگان و شعرایی اشاره می‌‌کند که چه هنگام نوشتن و چه در سایر لحظات زندگی از دخانیات جدایی نداشته‌‌اند. اشلی معتقد است میان نویسندگان بزرگ در ??? سال اخیر، تقریباً نمی‌‌توان کسی را یافت که بدون اتکا به تنباکو دست به نوشتن برده باشد. او از مشاهیری همچون «دیکنز»، «ویرجینیا وولف»، «اسکار وایلد»، «توماس استرنز الیوت» (تی.اس.الیوت) و «فیلیپ لارکین نام می‌‌برد. 
یا:«سیگار نوع تمام عیاری از لذت بی عیب است. مطبوع است و ولعی سیری ناپذیر برجا می‌‌گذارد. یک فرد چه چیزی بیشتر از این می‌‌خواهد؟» این جمله‌‌ اسکار فینگل اُ. فِلاهرتی ویلز وایلد، شاعر، داستان‌‌نویس و نمایش‌‌نامه‌‌نویس مشهور ایرلندی در قرن ??، رابطه‌‌ی صمیمانه‌‌ی او با دخانیات را نشان می‌دهد.
سیگار ،شعر و نویسندگی زنان 
در دوره‌‌ای که شلوار پوشیدن و دوچرخه‌‌سواری برای زنان افعال پسندیده‌‌ای نبود، به تبع استعمال دخانیات نیز عملی صرفاً مردانه بود. در اواخر قرن نوزدهم ایده‌‌های فمنیستی در قالب جریان «زن جدید» شروع به گسترش کرد. زن جدید که توسط زنان تحصیل‌‌کرده و برخی مردان روشنفکر حمایت می‌‌شد، با آنچه سلطه‌‌ی مردان بر جامعه و محدودیت‌‌های زنان می‌‌نامید، به مقابله پرداخت. در نتیجه‌ چنین فعالیت‌‌هایی، ادبیات نیز با ظهور آثار و نویسندگانی متأثر از زن جدید مواجه شد. سیگار که تا پیش از این به دست زنانی داده می‌‌شد که از شخصیت‌‌های حداقل به ظاهر منفی داستان بودند و تمایل داشتند برخلاف طبیعت خود و شبیه به مردان زندگی کنند، اکنون همنشین همیشگی زنان مشهور و پیشرو  دنیا بوده که زنان روشنفکر ،شاعر و نویسنده معروف ایرانی در دوران معاصر از این قاعده مستثنی نبودند. 
یک پایگاه اینترنتی با گرایشات فمنیستی که در حمایت از نویسندگان زن فعالیت می‌‌کند، از زنان نویسنده و شاعری نام می‌‌برد که سیگار کشیدن از عادات روزانه‌‌ی آنان بوده است. در این یادداشت از افرادی همچون «آدلاین ویرجینیا وولف» (رمان‌‌نویس، ناشر، منتقد و فمنیست مشهور انگلیسی)، «سیمون دوبوار»، «دوروتی پارکر» (شاعر، نویسنده، منتقد و طنزنویس آمریکایی)، «ژرژ ساند»، «بریل بینبریج» (نویسنده‌‌ی انگلیسی، برنده‌‌ی کتاب سال انگلیس و نامزد جایزه‌‌ی بوکر، معروف به جواهر ملت انگلیس)، «سوزان سانتاگ» (نویسنده، نظریه‌‌پرداز ادبی و فعال سیاسی آمریکایی)، «پاتریشیا های‌‌اسمیت» (نویسنده‌‌ی آمریکایی)، «آین رند» (رمان‌نویس، فیلسوف، نمایشنامه‌نویس و فیلمنامه‌نویس روسی_آمریکایی)، «زورا  نیل هرستون» (نویسنده، توده‌شناس و انسان‌شناس آفریقایی_آمریکایی) و «اینگه‌‌بورگ باخمان» نام برده شده است. 
سال‌‌ها پیش از آنکه علم از عواقب سیگار کشیدن به ما بگویند، رمان‌نویس رمانتیک، نمایشنامه‌نویس، روزنامه‌نگار، اصلاح‌طلب اجتماعی و خاطره‌نگار فرانسوی، ژرژ ساند سیگار را محرک خلاقیت می‌‌دانست:«یک سیگار غم و اندوه را کرخت می‌‌کند و ساعت‌‌های گوشه‌‌نشینی را با یک میلیون تصویر دلپذیرنر می‌‌کند».
صرف نظر از نگاه جنسیتی به مقوله سیگار کشیدن  ،اینکه  چرا بسیاری از نویسندگان و هنرمندان  سیگار می‌کشند؟پاسخی است که دانشمندان چینی درباره آن تحقیق کردند: هرچند سیگار کشیدن به مغز آسیب می‌زند اما سیگار کشیدن باعث افزایش تخیل و تمرکز روی تصویرسازی می‌شود.در پروژه تحقیقاتی با استفاده از تصاویر دریافت شده از روی MRI ، 33 سیگاری و غیر سیگاری به این نتیجه رسیده اند که  تصاویر دریافتی از سیگاری‌هایی که روزی 2 پاکت سیگار در روز به مدت 25 سال کشیده‌اند نشان می‌دهد که بهره‌وری در میان سلول‌های مغزی آن‌ها بیشتر شده است!هرچند به این معنا نیست که سیگار کشیدن به‌صورت سنگین منجر به خوب نوشتن  یا خوب نقاشی کشیدن می‌شود.در چین، برنده جایزه 2012 نوبل – مویان – علاقه خود به کشیدن سیگار حین نوشتن را تأیید کرد که دست‌نوشته‌های رمان پرفروش خود را با 10 کارتن سیگار عوض کرده و در غرب نیز «مولیر» فرانسوی در قرن 17 زندگی بدون تنباکو را رد کرده و «اسکاروایلد» نویسنده ایرلندی نیز گفته است «سیگار لذت کامل است... »